|
Mauxro
La Torre:
Proverbante,
... oni lernas
Nin
instruas eraro, kiun faras najbaro
1. Enkonduko Cxu
proverboj ankoraux uzatas kaj utilas? Cxu proverboj ankoraux helpas instruadon?
Kion oni povas lerni el proverboj? Proverbo
estas sperto, proverbo estas averto En la nuntempaj kulturoj la proverboj konsistigas literaturan gxenron relative malmodan. En multaj landoj (cxu en cxiuj?) videble la proverbo-kono de la homoj malpliigxas de generacio al generacio. Sed ankaux pro tio ili meritas apartan atenton, simile kiel oni emas protekti malaperriskajn bestojn kaj plantojn. Cetere, en la transformigxo de socioj el kampara stadio al industria kaj postindustria, cxu la iaman lokon de proverboj ne prenas la komercaj sloganoj kaj la entreprenaj devizoj? Cxu do la cxiutaga refreneca ripetajxo de populara televida aktoro, cxu la devizo regule reproponata de partiestro aux de ideologia influulo, cxu la slogano sxose-rande legadata en reklam-afisxegoj ne estas modernaj versioj de iamaj proverbecaj dirajxoj? [Surbilde: parto de pentrajxo de Pieter Bruegel, "Nederlandaj proverboj", 1559 – la originalo entenas pli ol 100 proverbojn.
Se
placxus al vi esti regalata kiel Regxo... (Austrian Airlines, 1992) Flugu
pli proksimen al la vera Finnlando (Finnair, 1995) Nacia
lingvo en hejma rondo - Esperanto en tuta mondo Por kulturo de paco kaj senperforto Esperanto,
la dua lingvo por cxiu Simpla,
facila, belsona, ...... 2. Difino La
respondoj memkompreneble dependas de tio, kion ni vere celas per la vorto proverbo.
Klara, malimplica difino de tiu termino estas defio ecx por plej famaj
proverbistoj (1). Tamen ni povas provi jene listigi almenaux iujn
ecojn plimalpli tipajn de la proverboj. a)
Proverboj estas fiksitaj dirajxoj,
kies frazeroj kutime ne estas anstatauxigeblaj per aliaj formoj. Se oni en ili
sxangxas vorton aux vorteron, la rezulta frazo gxenerale ne estas alia proverbo.
Tial proverboj parencas je aliaj klisxaj dirajxoj, kiaj la sentencoj, la
devizoj, la frapfrazoj, la aforismoj, la t.n. “idiomajxoj”.
Libereco, egaleco, frateco
Unu homaro, unu lingvo
Negoco estas negoco (Seneko) La praktiko, kiu instruas kaj amuzas
Poltroneco estas scii, kion mi faru, kaj ne fari tion (Konfuceo) b)
Proverboj parencas ankaux je la auxtoraj citajxoj. Fakte en la parolo oni
kvazaux “eliras” el sia dira rolo, por mencii aliulan (onian) diron, iam ecx sxangxante sian paroltonon, kiel oni
kutimas en citoj. Onidire infanoj, frenezuloj kaj filozofoj
diras la veron: Tial la infanojn oni batas, la frenezulojn oni enfermas en
institutojn kaj la filozofojn oni ne komprenas. (Paganini) c)
Tamen, dum citajxoj kaj aforismoj havas plimalpli konatan patrecon, la
proverbojn oni konsideras “verkitaj fare de la popolo”. Memkompreneble cxiu
proverba frazo iam kaj ie devis esti naskata de iu, sed tiu auxtoro
estas ne plu konata.
La loto estas jxetita (Cezaro)
Unu hirundo ne faras printempon (Aristotelo?)
Instruante, ni lernas (Seneko)
Proletoj de cxiuj landoj, unuigxu (Marks/Engels)
Komenco bona, laboro duona (–) cx)
Enhave la proverboj plej ofte esprimas verajxojn “gxenerale” akceptatajn en iu kultura komunumo. Pri
tiu aspekto ili similas la sentencojn kaj la aforismojn.
Laux mateno oni jugxas la tagon
Du militas, tria profitas
Plibono estas malamiko de bono
Sana menso en sana korpo (Sokrato) d)
Sed dum sentencoj kaj aforismoj rekte esprimas sian signifon, la proverboj
oblikve atingas sian celon per metaforoj.
Alimaniere dirate, la situacion rekte esprimatan de la vortoj mem de la proverba
frazo ni devas reinterpreti figure sur alia signif-ebeno.
Cxiun auxdu, mem decidu
rekte
Neniam prokrastu gxis morgaux tion,
kion vi povas fari postmorgaux (Twain)
rekte
La ludo kandelon ne valoras
oblikve
Kiam la kato promenas, la musoj festenas
oblikve e)
Figureco estas tipa de ankaux aliaj literaturaj gxenroj: ni pensu ekzemple pri
la fabloj.
Cikado kaj formiko
Vulpo kaj vinberoj
Lupo
kaj sxafido Tamen, kontraste
je fabloj, proverboj estas treege koncizaj.
Ili konsistas maksimume el dupropozicia frazo; ofte ili estas ecx pli mallongaj,
rezignante je sintakse gravaj vortoj kiel la cxefverbo(j).
Hundo bojas, pasanto vojas
Kia la patro, tia la filo Tempo estas mono
Mano manon lavas
Cxio havas finon
Al cxiu la sia
Hunda vivo
Lupe malsati f)
Fine – sed ne malplej grave – la proverboj emas prezentigxi per poemeca
formo, kun ritmo kaj ofte kun rimo. Cxi tiu eco evidente helpas placxon kaj
parkeradon.
Belaj rakontoj el trans la montoj
Neniu estas profeto en sia urbeto
Nuda kaj kruda, sen grosxo en posxo
Ne prenis pastro la donon, rekasxu sako la monon. Aldoneblus aliaj konsideroj, precipe pri la sociklasa popoleco
de la uzado – Venas proverbo el popola
la cerbo – kaj pri la ofta spriteco
de la retorika figuro; sed suspekteble temas pri ecoj malpli esencaj kaj
gxeneralaj, kaj krome malpli objektive takseblaj.
Fliku truon dum gxi estas eta
Se vi faros vin sxafo, la lupoj vin mangxos
Avarulo kaj porko estas bonaj post la morto
Kie diablo ne povas, tien virinon li sxovas Kiel
ni vidis, cxiu el la supre menciitaj ecoj ne estas tipa de proverboj, sed gxi
povas aparteni je aliaj specoj de dirajxoj. Tamen la kunajxo de la diritaj ecoj versxajne karakterizas la specon de ni konsiderata. Alivorte, kvankam ofte oni
hezitas atribui iun frazon je iu dirajxo-speco aux je alia, nur proverboj
kontentigas samtempe cxiujn tiujn ecojn:
forma
fikseco,
citeco,
senauxtoreco,
akcepteco,
figureco,
koncizeco,
poemeco. 3. Socia kaj eduka rolo Cxiam la proverboj
kondensigis la sciojn en formoj facile memoreblaj kaj transdoneblaj. Similan
rolon ludas nun la frapfrazoj kaj sloganoj, kvankam cxi-lastaj estas intence kaj
industrie planitaj, ekspluatante ankaux psikosciencajn kaj sociologiajn
rimedojn. Jam ekde la
antikveco sentencoj kaj proverboj estis grava parto de instruado, aux almenaux
ili estis maniero por longe memori la instruojn, iel ajn ricevitajn. Iam ecx sciencajn
principojn oni lernis sentenco-forme. Proverbo estas restajxo de prafilozofio,
konservigxinta inter multaj ruinoj pro sia mallongeco kaj oportuneco (Aristotelo)
Via nutrajxo estos via kuracilo (Hipokrato) Ekstremaj malbonoj, ekstremaj rimedoj (Hipokrato) Por ke lingvo estu tutmonda, ne suficxas nomi gxin tia (Zamenhof) Ankoraux en
renesancaj lernejoj oni abunde lernadis latinlingvajn tradiciajn dirajxojn. Kaj,
konsiderante, ke tiam la latina ne estis la gepatra lingvo de la lernantoj, oni
povas facile imagi kiel tiuj parkeraj dirajxoj vole-nevole rolis ankaux kiel
modelaj frazoj pri la lernata lingvo (2).
Mano pekis, dorso pagas
[O
AS, O AS]
Ofta festo, malplena kesto
[A
O, A O]
Barbo potenca, sed kapo sensenca
[O
A, sed O A]
Dirite, farite
[E,
E]
For de l’okuloj, for de la koro
Bovidon ni atendis, infanon dio sendis
Edzigu filon kiam vi volas, edzinigu filinon kiam vi povas Tial el la kleriga vidpunkto oni povas
distingi du gravajn valorojn de proverbo-lernado:
1) la eduka, t.e. la
transdonado de kulturaj tradiciaj principoj;
2) la lingvoinstrua, t.e. la
alproprigo de lingvaj modeloj. La
duan valoron bone konas ankaux pluraj auxtoroj de Esperantaj lernolibroj, kiuj
lauxdinde farcxis siajn lecionojn per Zamenhofaj proverboj (3). Tiel
oni povas atingi samtempe du celojn: lernigi ekzemplajn frazmodelojn kaj liveri
facile memoreblajn literatur-erojn. Aliflanke
neeuxropaj legantoj povus prave kontrauxdiri, ke la Zamenhofa internacieco estas
tiu tipa de la deknauxa jarcento (4), spegulita tra la lingvoj rusa,
pola, germana kaj franca, kaj revestita per dignaj Esperantaj vestoj, kio nun al
ni aspektas unuflanka, ne tutmonda. Kredeble, se la du Zamenhofoj replanus sian
kolekton nun, komence de la tria jarmilo, ili ne limigxus je la lingvoj kaj
kulturoj cxirkaux Varsovio. Fakte
nun, kiam pasis preskaux unu jarcento de la unua eldono (1905a) estus bela defio
por niaj “tutmondemaj”
verkistoj realigi ampleksigon de la Zamenhofa Proverbaro per ekzemplaj
aldonajxoj el la ceteraj kontinentoj. Cxu komenci kompili ian Afrikan Aldonon al la Zamenhofa Esperanta
Proverbaro, Azia Aldono al la Z.P., Mezorienta Proverbaro Esperantigita, ktp. 4.
Interkultura komparado Ofte okazas inter du malsamlandaj interparolantoj (A
kaj B) ke la alparolanto A
provas uzi iun sian proverbon, demandante la auxskultanton B, cxu li komprenas gxin, cxu li havas ion similan en sia lingvo,
aux kiel oni esprimus la samon cxe li. La rezultoj povas esti diversaj, laux la
kulturoj de la du interparolantoj kaj laux la konsiderata proverbo. Povas okazi ke: 1.
La auxskultanto B bone komprenas la
proverbon, cxar en lia lingvo oni diras “same” (t.e. en la lingvo de B
ekzistas proverbo, kiu estas la lauxvorta
traduko de la proverbo en la lingvo de A). 2.
La auxskultanto B ne trovas en sia
lingvo proverbon, kiu estas lauxvorta traduko de la proverbo de A,
sed post ioma cerbumo li trovas alian proverbon, kiu esprimas “la samon” per
figuro iom alia (ekvivalento). 3.
La auxskultanto B ne
trovas en sia lingvo proverbon, kiu havas la saman valoron de tiu de A. Versxajne cxiu el vi spertis similajn
okazojn kaj estus interese kolekti tiajn. Ecx bele indus arangxi plurkulturan
eksperimentan enketon pri tio. Se
ni interesigxas precipe pri la kulturaj diferencoj, la komparo povas okazi per
iu ajn ponta lingvo, ekzemple per la Internacia Lingvo. Supozeble
se la homoj A kaj B
apartenas al tre proksimaj kulturoj (kiel la itala kaj la hispana, la cxehxa kaj
la pola), ripetante la saman “eksperimenton” kun
diversaj proverboj, imageble oni trovos multajn kazojn “1",
kelkajn “2" kaj malmultajn “3". Inverse, se la kulturoj estas tre
malsimilaj, kiel la franca kaj la japana, apenaux trovigxos kazoj je tipo
“1", kaj versxajne ecx ne multos la tipo “2", dum abundos la kazoj
3-a-tipaj. Evidentas
do, ke tia komparado konsistigas fekundan grundon por malkovri la kulturajn
diferencojn je pluraj niveloj: kion la homoj pensas pri iuj aspektoj de la
vivo, per kiuj bestoj aux ajxoj ili simboligas la homajn (mal)virtojn kaj ecojn,
kiel ili strukturigas la metaforojn, ktp. Tial
en nia diskutejo E-INS (“Esperanto-Instruado”)(5) antaux kelkaj
monatoj ekestis la ideo kunlaborigi pri tiu temo kelkajn lernejajn klasojn de
Projekto Interkulturo. La
ideo estis fokusigata kaj iom priplanata okaze de la pasintjulia Internacia
Seminario “Interkulturo”, kiu okazis en Cxacxako (Jugoslavio), inter la
diverslandaj instruistoj tie partoprenantaj. Ni
vidu pri kio temas, unue esenc-resume (par. 5), kaj poste detale (par. 6). 5. La gxeneralaj trajtoj de subprojekto
PROVERBEJO 5.1
La “ludon” povas partopreni klasoj aux lernanto-grupoj. Ju pli da landoj
partoprenos, des pli bone por la rezultoj. Kvankam la “ludo” estas elpensita
por lernejanoj, versxajne allaseblas “serioz-intencaj” unuopuloj (ekzemple
senklasaj instruistoj), kiuj akceptas la ludregulojn. 5.2
La praludiloj estas la diverslingvaj proverboj, sed la peranta labora lingvo
estas Esperanto. Por unuopa grupo A: 5.3
Partoprenanta klaso (aux grupo) komencu kolekti
proverbojn de sia kulturo, prefere el vivaj fontoj (ekz-e de la geavoj); manke
de tio oni cxerpu el sia memoro, el skribaj verkoj, ktp. 5.4
Prefere oni ne tro diskutu pri la difino de proverbo,
sed elektu kriteriojn (ecx elastajn) laux kiu kolekti proverbojn. 5.5
Oni klopodu iel klasigi la
kolektitajn proverbojn ecx plurmaniere (laux menciajxoj, laux celo, laux
strukturo, ...). 5.6
Cele de komparo kun alilingvanoj, oni lauxvorte
traduku sian proverbkolekton en la Internacian Lingvon, aldonante – se
necese – lauxsencan tradukon kaj klarigojn pri fonaj konoj por kompreno. 5.7 Surbaze de tauxge elektita areto el la Esperanta Proverbaro la
klaso provu trovi sialingvajn ekvivalentojn,
se ili ekzistas. Eble ili trovos plurajn, sed kun diversa proksimeco. 5.8 Por la propra proverbkolekto (tiu menciita en 5.3 - 5.7), oni
provu trovi ekvivalentojn en la
Zamenhofa Proverbaro. Kompreneble por cxiu proverbo oni menciu, cxu la trovita
ekvivalento estas lauxvorta traduko, similvorta traduko, alia metaforo, ktp. Por
duopo da klasoj A kaj B: 5.9 Cxiu klaso ordigas en tabelon sian proverbkolekton kun
originaloj, lauxvortaj tradukoj, eventualaj kulturaj klarigoj, eventualaj
ekvivalentoj en Esperanta Proverbaro (aux alia literatura fonto). La du klasoj intersxangxas
siajn tabelojn. 5.10 Cxiu klaso lauxeble klopodas kompletigi la tabelon ricevitan
de la partnera klaso, sercxante sialingvajn
ekvivalentojn, se ili iel ekzistas. La
klasoj reintersxangxas la rezultojn. 5.11
Se tio interesas kaj placxas, kromaj “matcxoj” (5.9 - 5.10) povas esti ludataj
per aliaj proverbkolektoj. 5.12
La tiel kompletigitaj tabeloj estas sendataj
al la kunordiga centro (la Kvazauxlernejo). Por la tuta ludantaro kaj por la “publiko”: 5.13
En la Kvazauxa Lernejo Tibor Sekelj,
kiu estas la interreta projekcio de Interkulturo-Projekto, oni konstruas apartan
ejon, nomata PROVERBEJO.
Tie
oni prezentas la ludregulojn kaj aliajn utilajn informojn, ekzemple indikojn por
trovo de PROVERBAROJ paperaj kaj komputilretaj. 5.14
En la Proverbejo oni aperigas cxiujn
alvenantajn rezultojn, t.e. la
kompar-tabelojn, kaj eventualajn aliajn materialojn. 5.15
Oni konstruas plurlingvan datumaron,
nutrata iom post iom per la alvenantaj kompartabeloj. Pli precize temos pri
datumbazo (rikordaro), en kies rikordoj (datumeroj) lokigxos proverboj kun
diverskulturaj ekvivalentoj en Esperantlingva prezento.
6. Didaktika skiza laborplano Oni
supozas ke la lernantoj almenaux intucie iom scias kio estas proverbo.
Se komence ili ne bone distingas inter strikta proverbo kaj parencaj proverbecaj
formoj, ne gravas, ili komprenos poste. Se ili tute ne scias, versxajne suficxas
montri al ili kelkajn ekzemplojn plej konatajn ...
6.1.
PROVERBA KOLEKTADO La
infanoj kolektas proverbojn auxdatajn en ilia medio. Prefera informfonto estas
la geavoj, la vilagxaj maljunuloj, izolitaj kamparanoj aux pasxtistoj, ktp. Povas
esti ke la informonto - en malvarma situacio - ne tuj memoras la gxustajn
dirajxojn. Tial por instigi lin/sxin oni pretigu ian enketan skemon: “kion vi
diras pri ... avaruloj, pri vetero, pri malsagxaj kaj malprudentaj gejunuloj”,
ktp. ... La
infanoj skribu la auxditajn proverbojn kaj tradiciajn dirajxojn, kaj poste kune
klopodu iel ordigi kaj klasigi ilin, eventuale diskutante pri la plej oportunaj
kriterioj. Manke
(aux malsuficxe) de lokaj “sagxuloj”, la lernantoj povas helpi sin per
tauxgaj libroj: frazaroj, vortaroj, enciklopedioj, ktp. 6.2.
LAUXTEMA KLASIGO Oni
disponas je listo de 20 proverboj en sia propra (aux bone konata) lingvo. Ofte
la plej bona lingvo estas la loka (aux geava) dialekto. Prefere en la listoj
trovigxu diroj diverstemaj kaj diversspecaj. La tasko estas klasigi la
proverbojn (kaj eventuale similajxojn) laux temo kaj celo (ek-e:
mono, sano, felicxo, naskigxo/morto, geedzeco, amikeco, laboro, religiemo, ktp.) Versxajne malkovrigxos la distingo inter suprajxa temo (ekz-e oni
parolas pri kato kaj muso), kaj esence celata temo (kion oni volas reale esprimi
per tia diro: homaj virtoj, potenco-rilatoj, realo/sxajno, agmanieroj, ktp.)
Kia la abato, tia la monahxo 6.3. RETORIKAJ ASPEKTOJ Iuj proverboj (cxu pli gxuste “sentencoj”?) esprimigxas rekte
kaj eventuale abstrakte:
Tuso kaj amo ne estas kasxeblaj
Sxajno trompas. Aliaj
esprimigxas per iaj tipaj figuroj:
En put’ la rano ne scias pri la oceano
Tajloro krimis, botisto pendas Oni
povas kompari la proverbajn formojn, selekti la figurajn dirojn, kaj klasigi la
figur-specojn (metaforoj, analogioj, ......) Tio
plej bone funkcias, se oni trovas grupon da dirajxoj pri sama temo aux en sama
temaro, kie cxiu grupano malsamas gxuste pro la literatura formo. Memkompreneble
cxi tiu estas agado por pli agxaj kaj motivitaj lernantoj ...... 6.4.
LAUXVORTA TRADUKO Ni
imagu ke la klaso jam kolektis liston da proverboj plimalpli tipaj de sia
kulturo, kaj intencas iel konigi ilin al samagxuloj de alia lando kun alia
lingvo. Kion fari? Rekte
traduki siajn dirajxojn en la lingvon de la aliuloj, ecx se oni iom konas gxin,
estas malfacila tasko! Ni provu uzi la internacian lingvon Esperanto, kiel
ponton, kiel pivoton. La
klasanoj tradukas cxiun elektitan proverbon, lauxvorte en Esperanton. Se
necesas, ili aparte aldonas klarigon pri kulturaj aspektoj, ne mem-evidentaj. Se,
ekz-e, mi tradukas lauxvorte italan proverbon tiel: Tiom
da fojoj la katino iras al la lardo, gxis kiam gxi tie lasas sian piedeton. Tio
estas klara nur por homoj, kiuj kutimas havi hejme katojn kaj kaptilojn kun
lardo, kiuj kaptas la “manon” de la lardoprenanto. Konvenas
fari tian laboron kaj pri proverboj supozeble internacie konataj, kaj pri aliaj
pli loke karakterizaj, kiuj estas malfacile kompreneblaj de ali-kulturanoj. (Pensu ekzemple pri azianoj aux afrikanoj.) 6.5.
SERCxADO DE EKVIVALENTOJ EN SIA LINGVO
(de alikulturaj proverboj) La instruisto proponu areton da esperantaj proverboj (ekz-e el la Zamenhofa
Proverbaro), prefere pri iu difinita temo (ekz. AMIKECO/MALAMIKECO). La lernantoj legu tiujn proverbojn, komprenu ilin lauxvorte,
interpretu ilin lauxcele; se
eblas, trovu ekvivalenton en sia lingvo. Du militas - tria profitas. Melki virkapron. Gasto kiel fisxo baldaux farigxos
malfresxa. Rusto mangxas feron, kaj zorgo la homon. Se brulas nenio, fumo ne iras. Nedeviga
aldona ago: ni trovis ekvivalenton, sed kiuspeca estas la ekvivalento? (lauxvorta
traduko, paralela esprimajxo samcela, similcela dirajxo, ktp.) 6.6.
SERCxADO DE EKVIVALENTOJ EN LA CELLINGVO
(por siaj proverboj) Por
proponita proverb-kolekto (eble tiu konstruita de la klasanoj mem en agado (6.1)
aux tiu lauxvorte tradukita en (6.4)) la klasanoj sercxu internaciajn
ekvivalentojn en la ESPERANTA PROVERBARO. Tia
laboro realigxas iom diverse, laux la formo kaj materieco de la E-a Proverbaro,
je kiu oni disponas: papera/elektrona; kiel ordigita, kun kiaj sercx-rimedoj,
ktp. 6.7.
KLAS-DUOPA PROVERB-INTERSxANÏO Du
diverslingvaj klasoj (A, B) parigxis. Cxiu
klaso el la paro agas jene. 7a.
gxi kolektas almenaux 10 proverbojn de sia kulturo; 7b.
gxi tradukas la proverbojn lauxvorte al Esperanto; 7c.
gxi sercxas eventualajn ekvivalentojn en la Esperanta Proverbaro; 7cx.
se necese, gxi aldonas kulturajn klarigojn; 7d.
per la dirita materialo kompilas tabelon jenan:
7e.
La du klasoj intersxangxas la respektivajn tabelojn. 7f.
Klaso A, ricevinte la proverban tabelon de B, klopodas trovi A-lingvajn
ekvivalentojn por tiu B-landaj proverboj; 7g.
Ïi metas la trovitajn ekvivalentojn (lauxvorte tradukitaj
Esperanten) en nova kompara tabelo:
7gx.
Fine la du klasoj reintersxangxas la novajn tabelojn tiel kompletigitaj; 7h.
Memkompreneble ili sendas kopion al la internacia KVAZAUXLERNEJO Tibor
Sekelj, kiu publikigas cxiujn ricevitajn kopiojn. 6.8.
MULTLINGVA KOMPARADO (multkultura) Per
la tabeloj kolektitaj el la diversaj landoj en la Kvazauxlernejo Tibor
Sekelj oni konstruas iom post iom grandan proverban datumaron, kiu havos la
jenan aspekton (imageble en tiu tabelego restos multaj “truoj” – kaj en la
ESP-a vertikalo, kaj en la etnaj vertikaloj):
Bela
ludo estos klopodi sxtopi kelkajn truojn. Je tia ludo ni povos inviti ankaux
eksterajn ... beletremulojn. 6.9
LUDO Iu
mimas per gestoj proverbon, la ceteraj devas diveni. La
diveninto mimos alian proverbon, ktp. 7. Referencoj kaj laborrimedoj La
gxenerala bibliografio pri proverboj kaj dirajxoj de la diversaj kulturoj estas
praktike senfina. Cxiujare aperas centoj da novaj eseoj teoriaj kaj praktikaj (6). Cxi
tie mi menciu nur iujn Esperantlingvajn materialojn; ceterajn referencojn ni
povos gastigi en la reta Kvazauxlerneja Proverbejo. 7.1
Esperantaj proverbaroj (krozeblaj TTT-pagxaroj)
7.2
Esperantaj proverbaroj (dosieroj elsxuteblaj el Interreto)
7.3
Esperantaj proverbaroj (libre eldonitaj)
7.4
Eseoj en Interreto Jxerom
Vasxe, “Proverbaro de Zamenhof: vort-provizo pri korpo en komparo kun franca
frazaro” Jxerom Vasxe, “Proverbaro de Zamenhof: bestoj” Jxerom Vasxe, “Proverbaro de Zamenhof: paralelaj
frazoj” (TTT-ejo Frazeologio kaj
vortstatistiko [http://fraze01.free.fr/] 7.5
Presitaj artikoloj Ricxigota listo da
interesaj esperantlingvaj eseoj pro proverboj kaj frazeologio ekaperos en la
kvazauxlerneja Proverbejo. (Venis fino de mia latino) Rimarkoj (1) Vidu ekz-e Taylor A., The
Proverb, 1931, Cambridge, Mass. (2) Interesan statistikan esploron pri
proverbaj frazstrukturoj vidu en: Jxerom Vasxe, “Proverbaro de Zamenhof:
paralelaj frazoj”, en cxi-supra bibliografio (7.4). (3) Vidu, ekzemple: - KOLKER Boris., Lernolibro de la lingvo Esperanto. Baza kurso http//www.esperanto.mv.ru/Lernolibro/UTF8/index.html - POPOVICx Bojxidar + TRIFUNJAGICx Radmila, Udjxbenik
medjunarodnog jezika esperanto u 40 lekcija, 1982, Beogrado - GBEGLO Koffi, Prenu plu, 1995, Beauxville, SAT/Lauxte - VAN DAMME Emile, Gramatika ABC-mempraktikilo, FEL, 1993 (4) La bazan kolekton faris Marko Fabianovicx
Zamenhof (patro de Ludoviko Lazaro), naskita en 1837a (5) Vidu en la Interreta pagxo je adreso
[http://lps.uniroma3.it/eins] (6) Vidu ekzemple la bibliografiojn
aperantajn en la reta periodajxo De
Proverbio [http://www.deproverbio.com/] La
interesatoj je kunlaborado en projekto Proverbejo
bonvolu kontakti la auxtoron Mauxro
La Torre: latorre.mauro@uniroma3.it |