|
|
|
|
Comprehensive
English-Esperanto Dictionary,
Stefan
MacGill: Jen ampleksa nova unu-direkta
vortaro de la angla al Esperanto. Ïi gravas al edukistoj ne nur cxar
angla-lingvio vastas, sed ankaª cxar tia vortaro estas la sola eniro al nia
lingvo por tiuj, kiuj entute ne havas al-esperantan vortaron el sia denaska
lingvo (aª havas sed nur malgrandan aª netaªgan) kiuj tamen
posedas la anglan kiel ne-denaskan lingvon.
Aperis
recenzoj pri la verko (Esperanto, okt. 95, p. 172-73) kun reago (jan 96, p. 8). Sen detala analizo de la tuta enhavo, mi spuras tri
cxefajn punktojn, kiuj meritas laªdon, kompare kun aliaj similaj verkoj: 1)
Ïi indikas la transitivecon (aª ne) de donitaj esperantaj verboj, por
ke uzanto havu indikon pri la taªga uzo, ecx se specifa ekzempla frazo ne
aperas. 2)
Anglaj vortoj fifamas pro la multeco de signifoj. Ne nur vorto povas senÙange
alpreni alian gramatikan kategorion, (tipe substantivo kaj verbo) gxi povas havi
timigan kvanton da malsamaj samkategoriaj signifoj. La vortaro per anglaj
signifo-precizigoj stiras uzanton al la elektenda esperanta vorto. Ekzemple sub
kap-vorto bear necesas elekti el: urso, subporti, elporti, rezisti, trasuferi,
toleri, naski, postuli, fronti, celi, turnigxi, rilati al. La klarigoj helpas
eviti groteska¢on kiel (vera!) ekzamena
traduko (vortaroj permesitaj) de The other ship came kiel
La alia eco venis. 3)
La angla estas idiom-svarma lingvo, la vortaro traktas multegajn, plejofte bone,
foje trafe, ja kelk-kaze anglisme. Bonas
ekz. Through thick and thin (Tra diko
kaj maldiko) = Tra gxojo kaj malgxojo). Multaj kap-vortoj (ekz. clear,
head) okupas tutan kolumnon, kun pli ol tridek idiomoj katalogitaj. Jen ekzemplo,
kiu kombinas cxiujn punktojn: hide
(conceal) kasxi (tr.); (of animal) felo; hide-and-seek (kasx-ludo); hidebound
(narrow-minded); mallargx-anima, etanima. Plie gxi
dedicxas spacon al klarigoj de gramatikaj diferencoj inter la angla kaj
Esperanto. Ekz. They say that... estu
Oni diras, ke... krom se
They rilatas al klare difinitaj homoj. Sub have
oni ricevas atentigon pri gxia rolo kiel help-verbo, kune kun gamo de plej
tipaj ekzemplaj frazoj, kiel trafe traduki ilin. Dangxeraj falsaj amikoj estas
markitaj, ekz. convenient: oportuna (ne
konvena). Gxi atentigas pri malsimilajxoj inter usona kaj brita uzo, ekz. Subway: (US: underground train): metroo kaj (GB underpass) subvojo.
Post tiuj gxeneralaj komentoj mi transdonas la
vorton al sam-lingvo-par-ano, kiu faris pli detalajn esplorojn de la verko.
Stefan MacGill Mike Sadler: La kompilado
de tiel granda vortaro estas cxiaokaze gratulinde heroa farego, des pli cxar gxi
plenumas siajn pretendojn. Cele al pli bona dua eldono, mi mencios cxefe
aferojn, kiujn mi opinias plibonigeblaj. 1) Placxas la
kapvortigo ne nur de komunuzaj nomoj de bestoj kaj plantoj sed ankaux ties
latinaj nomoj (CEED prave diras ke la latinaj estas malpli konfuzaj). Mi testis
per tri plantoj kaj tri bestoj. Bone funkciis cxe lekanteto, leontodo, musxo kaj
hundo. Cxe la komunuza kapvorto cleavers
(L. Galium aparine:ofta en
Euxropo — gxiaj folirondoj gluigxas al vestajxoj) staras: Galio.
Tiu estas genro kiu enhavas ankaux aliajn oftajn speciojn inkl. Galium Odoratum
kiu aperas en CEED (kaj PIV) nur sub gxia multe pli ofta (trovebla nur en la
kvara florlibro konsultita!) latina nomo Asperula odorata = odora asperulo. La
kapvorto Galium tute mankas en CEED.
Laste mi sercxis pri la monta/negxa (PIV nordlanda) leporo L. Lepus timidus. Vane, sxajne tute mankas en CEED — kvankam laux mia
bestolibro ili nemalmultas en Nordameriko. Sub la kapvorto Lepus CEED diras: leporo; lepus cunikulus, kuniklo. Kvankam ankaux
PIV opinias, ke kuniklo estas latine Lepus
cuniculus, la euxropa kuniklo (almenaux) estas, en cxiuj libroj, Oryctolagus
kunikulus! 2) CEED
kelkfoje ne donas tre ofte uzatajn kunmetajn solvojn. Sub kapvorto Thumb jen polekso, sed ne dikfingro; hostage: ostagxo, sed ne garantiulo; suspense: suspenso, sed ne strecxo aux simile; feed: nutri, sed ne mangxigi. 3) Malgraux
abundo da trafaj kaj placxaj tradukoj (ekz. tuck
a baby into bed = nestigi bebon en la liton; let sleeping dogs lie = ne blovu en abelujon; bloomers = pufkalsono), kelkaj impresis min anglisme (parentezoj
miaj): power tool (mantenata ilo
helpata de ekstera energio, ekz. elektra borilo) = pova ilo. Pipe
dream (nerealigebla plano/espero) = pip-songxo (pro opio-fumado, do kial ne
opio-songo/revo?) Condominium (apartamentaro
kun kelkaj kunposedaj ejoj) = kundomaro
(do kunapartamentaro aux
kunlogxejaro?). Umpteen (multegaj, ekz. farendajxoj) = dek um ! Jillion (ege
multegaj!) = umiliono ! Have
a good time = gxui sin (kvankam sub enjoy
yourself CEED donas la pli oportunan amuzigxi).
Mike Sadler [NdlR - Pli da komentoj en la sekva numero!] Pero Cximbur: Mi resanigis PPPetron 1995 MZ-Verlag (Trad. Lucija Borcxicx) La verkinto
honeste atestas en sia 132-pagxa romano la sukceson de la auxtogena trejnado
kontraux lia balbutado kaj tial esperigas la balbutantajn legantojn. Jen la trafa
postparolo de Prof. D-ro Bosko Popovicx : "La libro estas verkita per
facila, simpla lingvo kaj ricxigita per aro da homaj travivajxoj, situacioj kaj
anekdotoj el la cxiutaga vivo. Super cxio, tiu cxi verko instigas kaj
plifirmigas la fidon al la persona kapableco de cxiu, kiu decidigxos
kontrauxstari la balbutadon." La auxtoro
interplektas la teoriojn pri balbutado kun sentoj el la infanagxo de Petro.
Ambaux estas iom post iom priskribitaj laux la vojiro de tiu 40-jara balbutulo
gxis lia resanigxo per precize priskribita terapio. La romano
komencigxas per "la unua flugo" per aviadilo al simpozio pri balbutado
en Dubrovnik. Sekvas "la dua flugo" kun la decido provi la
kuracmetodon de Pavel Rotkiewicz. En "la tria flugo" vi travivos sep
tagojn da terapio per la auxtogena trejnado. Poste venas la "Alterigxo”,
„La aliaj tagoj aux La vivo sen balbutado"; fine "Reagoj - leteroj
kaj interparoloj". Mankis al mi
nur ia prezentresumo por ekde la komenco kompreni, ke temas pri reala kaj
sincera raporto, pri membiografia atesto. (La asertoj pri la etiologio kaj la kuracmetodoj de la balbutado veras laux miaj jxusaj esploroj.) Françoise
Noireau, instruistino |
